گردآوری داده برای پایان نامه و مقاله علمی

گردآوری داده یکی از گام های اصلی انجام پایان نامه و/یا نگارش یک مقاله علمی می باشد. در واقع با جمع آوری داده و تجزیه و تحلیل آنها انجام یک پروژه علمی-پژوهشی میسر می شود. گردآوری داده براساس رشته دانشگاهی و موضوع تحقیق ابعاد و روش های مختلفی را خواهد داشت. در ادامه ی این مقاله آموزشی روش های مختلف گردآوری داده و معیارهای مناسب انتخاب روش جمع آوری داده معرفی خواهند شد.

روش ها و ابزارهای گردآوری داده

 روش‌های گردآوری داده‌ در تحقیقات علمی بسیار گسترده هستند و به دلیل اهمیت بسیاری که داده‌ها در تحقیقات دارند، روش‌های مختلفی برای گردآوری داده ها وجود دارند که در ادامه به برخی از آن‌ها اشاره خواهیم کرد:

• مصاحبه: یکی از روش‌های متداول گردآوری داده در تحقیقات انسانی، مصاحبه با افراد است. در این روش، تحقیق‌گر با مصاحبه با افرادی که در موضوع تحقیق مورد نظر هستند، اطلاعات لازم را جمع‌آوری می‌کند. در این روش، پژوهشگر با افرادی که دارای تجربه‌ای در مورد موضوع تحقیق هستند، صحبت می‌کند تا اطلاعاتی از آن‌ها درباره موضوع تحقیق بدست آورد. مصاحبه می‌تواند شخصی یا تلفنی باشد و معمولا به صورت نیمه ساختاری یا غیر ساختاری انجام می‌شود.
• پرسشنامه: پرسشنامه یک ابزار پرکاربرد برای گردآوری داده در تحقیقات است که معمولاً شامل سوالات است که به صورت نوشتاری یا الکترونیکی ارائه می‌شوند و افراد باید به آن‌ها پاسخ دهند. ین روش شامل تعدادی سوال است که به صورت نوشتاری به افراد ارائه می‌شود تا به آن‌ها اجازه دهد به صورت خودجوش به سوالات پاسخ دهند. پرسشنامه‌ها معمولا برای جمع‌آوری داده‌های کمی به کار می‌روند و به دلیل سادگی و قابلیت اجرا بالا، مورد استفاده قرار می‌گیرند.
• مشاهده: در این روش، تحقیق‌گر با مشاهده رفتار و واکنش‌های افراد، داده‌های مورد نظر خود را جمع‌آوری می‌کند. در این روش، پژوهشگر به صورت مستقیم و بدون دخالت در رفتار یا واکنش افراد، رفتار و واکنش آن‌ها را به صورت مستقیم در محیط مشاهده می‌کند. این روش به خصوص در تحقیقات اجتماعی و روان‌شناسی کاربرد دارد و معمولا با استفاده از فرم‌های خاصی اطلاعات جمع‌آوری می‌شود. این فرم‌ها شامل فرم مشاهده، فرم مصاحبه، فرم پرسشنامه و فرم خبرنامه است.
• آزمایش: در این روش، تحقیق‌گر با ایجاد یک شرایط آزمایشی و تغییر یک یا چند متغیر، داده‌های مورد نیاز خود را گردآوری می‌کند. روش آزمایش یکی از روش‌های تحقیقی است که برای جمع‌آوری داده‌های کمی مورد استفاده قرار می‌گیرد. در این روش، پژوهشگر یک فرضیه را مطرح می‌کند و با انجام یک آزمایش کنترل شده، این فرضیه را تست می‌کند. در آزمایش کنترل شده، دو مجموعه از افراد با شرایط یکسان تحت بررسی قرار می‌گیرند، با این تفاوت که یکی از مجموعه‌ها شاهد واقعیتی می‌شود در حالی که دیگری شاهد مدل شده و مقایسه نتایج بین دو مجموعه صورت می‌گیرد. در این روش، باید توجه داشت که طراحی آزمایش باید با دقت انجام شود و موانع محتملی مانند تأثیرات بیرونی، متغیرهای مختلف و ناهمگنی داده‌ها باید مدیریت شوند. همچنین، نمونه‌گیری باید به گونه‌ای باشد که از تمامی پارامترهای موثر در موضوع مورد بررسی پوشش داده شود و به صورت تصادفی صورت گیرد. به طور کلی، روش آزمایش برای بررسی تأثیرات یک عامل خاص بر یک متغیر کمی در یک شرایط کنترل شده مورد استفاده قرار می‌گیرد.
• استخراج داده‌ها از منابع الکترونیکی: در این روش، تحقیق‌گر با استفاده از منابع الکترونیکی مانند پایگاه‌های داده، وب‌سایت‌ها و شبکه‌های اجتماعی، داده‌های مورد نظر خود را جمع‌آوری می‌کند.
• گفتگو و گفتمان تحلیلی: در این روش، پژوهشگر با گروهی از افراد در مورد موضوعی خاص گفتگو می‌کند و سپس محتوای گفتگو را با استفاده از روش‌های تحلیل محتوا به داده‌های کمی تبدیل می‌کند. این روش برای مطالعه گروه‌های کوچک و تحلیل گفتمان‌های مربوط به موضوع تحقیق مناسب است.

انتخاب روش مناسب گردآوری داده

روش گردآوری داده‌ها که در تحقیقات استفاده می‌شود، به شدت به موضوع تحقیق و سوالاتی که در آن مطرح می‌شود، وابسته است. برای مثال، در تحقیقات کیفی، مصاحبه و مشاهده از جمله روش‌های گردآوری داده‌ها هستند که در آن‌ها از تجربیات و نظرات افراد برای جمع‌آوری داده‌ها استفاده می‌شود.

در تحقیقات کمی، روش‌های آماری و ابزارهای اندازه‌گیری مانند پرسشنامه و آزمون‌های روان‌شناختی به منظور جمع‌آوری داده‌ها استفاده می‌شوند. این روش‌ها اغلب بر اساس روش‌های نمونه‌گیری تصادفی انجام می‌شوند تا به شکل مناسبی مشخص شود که داده‌های جمع‌آوری شده به چه میزان با جمعیت کل همخوانی دارند.

در تحقیقات کمی-کیفی نیز از هر دو روش گردآوری داده استفاده می‌شود و در این حالت می‌توان از روش‌های متنوعی مانند مصاحبه‌های عمیق، مشاهده‌های فراگیر، پرسشنامه‌های کمی و چندگانه و داده‌های تحلیل شده از شبکه‌های اجتماعی استفاده کرد.

در کل، انتخاب روش گردآوری داده‌ها باید با توجه به سوالات تحقیق، موضوع، جمعیت مورد نظر و منابع موجود صورت گیرد. همچنین، روش‌های گردآوری داده‌ها باید به شکلی انجام شوند که داده‌های جمع‌آوری شده دقیق، قابل اعتماد و قابل تفسیر باشند.

چنانچه نیازمند مشاوره یا کمک در زمینه جمع آوری داده های پایان نامه و یا مقاله خود هستید مجموعه آسان پایه نامه در خدمت شماست.